Беларусь з 1999 года пачала працэс сертыфікацыі зямель дзяржаўнага ляснога фонду ў адпаведнасці са стандартамі FSC (ляснога апякунскага савета). Адным з асноўных прынцыпаў FSC з’яўляецца абарона і Захаванне лясных участкаў, якія маюць прыродаахоўную, сацыяльную і эканамічную каштоўнасць, т.зв. лясоў высокай прыродаахоўнай каштоўнасці, або ЛВПК (High Conservation Value Forests, HCVF).
Беларускае прыродаахоўнае і Лясное заканадаўства дастаткова добра прапрацаванае і ў адпаведнасці з ім вылучаюцца розныя катэгорыі асабліва ахоўных прыродных тэрыторый, асабліва ахоўных участках лесу, лясы падзеленыя на групы і катэгорыі ахоўнасці, у залежнасці ад выкананых функцый, што дазваляе адносіць гэтыя ўчасткі да розных катэгорый ЛВПК. Для кожнага ляснога ўчастка (або іх групы) усталёўваецца асобны рэжым аховы і выкарыстання.
У адпаведнасці з канцэпцыяй, распрацаванай ЛПС, вылучаюць 6 асноўных тыпаў ЛВПК, кожны з якіх мае свае асаблівасці:
ЛВПК 1. Месцы канцэнтрацыі біяразнастайнасці, значныя на сусветным, рэгіянальным і нацыянальным узроўнях.
ЛВПК 2. Буйныя лясныя ландшафты, значныя на сусветным, рэгіянальным і нацыянальным узроўнях.
ЛВПК 3. Лясныя тэрыторыі, якія ўключаюць рэдкія або якія знаходзяцца пад пагрозай знікнення экасістэмы.
ЛВПК 4. Лясныя тэрыторыі, якія выконваюць асаблівыя ахоўныя функцыі.
ЛВПК 5. Лясныя тэрыторыі, неабходныя для забеспячэння існавання мясцовага насельніцтва.
ЛВПК 6. Лясныя тэрыторыі, неабходныя для захавання самабытных культурных традыцый мясцовага насельніцтва.
Да ЛВПК могуць быць аднесены як тэрыторыі, якія займаюць плошчу дзесяткі тысяч гектар (буйныя запаведнікі, заказнікі), так і асобныя ўчасткі плошчай менш аднаго гектара (ўчасткі лесу вакол крыніц, помнікаў, святыя гаі і інш.)
Ўчасткі ляснога фонду, аднесеныя да розных катэгорыях лясоў высокай прыродаахоўнай каштоўнасці
ЛВПК 1. Месцы канцэнтрацыі біяразнастайнасці, значныя на сусветным, рэгіянальным і нацыянальным узроўнях (3687,8 га). Ўключаюць найбольш багатыя відамі экасістэмы, якія граюць ключавую ролю адразу для вялікай колькасці відаў жывёл і раслін, асабліва рэдкіх, знікаючых і уразлівых, або для асабліва буйных папуляцый такіх відаў.
У адпаведнасці з нацыянальным лясным і прыродаахоўных заканадаўствам да гэтай катэгорыі на тэрыторыі ДЛГУ “Цяцерынскае” аднесены АЗП катэгорый:
Асабліва ахоўныя часткі заказнікаў мясцовага значэння (Гідралагічны заказнік «шчыток») — 2465,4 га;
Ўчасткі лесу з наяўнасцю рэдкіх дзікіх жывёл 59,2 га;
Ўчасткі лесу з наяўнасцю рэдкіх дзікарослых раслін-45,5 га;
Участкі лесу з наяўнасцю рэдкіх птушак-12,1 га;
Ўчасткі лесу ў балотных лясах 961,4 га;
Участкі лесу з наяўнасцю рэліктавых і інтрадукаваных парод (кляновыя лясы) — 144,2 га.
ЛВПК 2. Буйныя лясныя ландшафты, значныя на сусветным, рэгіянальным і нацыянальным узроўнях. На тэрыторыі ДЛГУ “Цяцерынскае” гэтая катэгорыя ЛВПК не выдзелена.
ЛВПК 3. Ўчасткі ляснога фонду, якія ўключаюць рэдкія або якія знаходзяцца пад пагрозай знікнення біятопы або іх комплексы (3457,9)га. на тэрыторыі лесагаспадарчай установы размешчаны не толькі пакрытыя лесам зямлі, але і розныя катэгорыі непакрытым лесам зямель. Некаторыя з іх з’яўляюцца ўчасткамі высокай прыродаахоўнай каштоўнасці: Натуральныя лугі, Рэкі і азёры, непакрытыя лесам балоты. Разам з лясамі яны патрабуюць выдзялення ў якасці тэрыторый з высокай прыродаахоўнай каштоўнасці.
Пералік рэдкіх і тыповых біятопаў, якія падлягаюць спецыяльнай ахове (ТКП 17.12-06-2014 (02120)):
Біятопы прыбярэжных і кантынентальных выдмаў:
Травяныя і травяна-лишайниковые супольнасці на дзюнах і нестабільных пясках
Біятопы прэснаводных вадаёмаў і вадацёкаў:
Мезотрофные возера з расліннасцю класа Isoeto-Littorelletea і\або Isoeto-Nanojuncetea;
Мезотрофные возера з бентосные супольнасцямі харофитов;
Натуральныя эвтрофные і мезотрофные возера з пагружанай і\або плавае расліннасцю саюзаў Magnopotamion і\або Hydrocharition;
Натуральныя адразу праясніў сітуацыю возера;
Вадаёмы на карстовых участках і суффозионных западзіны;
Раўнінныя вадацёкі з расліннасцю класа Potametea;
Заіленая рачныя водмелі з расліннасцю класа Bidentetea tripartite;
Біятопы склерофильных кустоў:
Супольнасці з дамінаваннем ядлоўца звычайнага на пустках і лугах.
Біятопы лугоў:
Лугі на сухіх пясчаных карбанатных глебах;
Полуестественные сухія лугі на карбанатных глебах з расліннасцю парадку Festuco-Brometalia;
Белавусавыя лугі;
Сухія і умеранае вільготныя лугі з багатым краявідным складам;
Молиниевые лугі на карбанатных тарфяністых або глініста-глеістых глебах;
Мезофитные сенакосныя лугі;
Гідрафільныя высокотравные экатонныя лугі ўздоўж вадацёкаў і па перыферыі лясных масіваў;
Пойменныя лугі з расліннасцю Саюза Cnidion dubii;
Барэальныя пойменныя лугі;
Лугі з захаваўшыміся фрагментамі драўнянай расліннасці.
Біятопы балот:
Верхавыя балоты;
Верхавыя балоты асушаныя, здольныя да натуральнаму аднаўленню;
Пераходныя балоты;
Мочажины, тарфяныя і мінеральныя агалення з расліннасцю Саюза Rhynchosporion albae: низкорослыетравяные супольнасці з удзелам росянок і\або плауночка заліваюць;
Мочажины, тарфяныя і мінеральныя агалення з расліннасцю Саюза Rhynchosporion albae: супольнасці з панаваннем ачарэтніка белага і шейхцерии балотнай;
Крыніцы і крынічныя балоты;
Прыбярэжныя гелогидрофитные супольнасці з меч-травой звычайнай;
Крыніцы з вапнавымі туфамі;
Карбанатныя балоты;
Біятопы лясоў:
Заходняя тайга;
Южнотаежные і подтаежные шыракалістыя лясы з грабам і елкай;
Яловыя лясы з багатай травяністай расліннасцю;
Лесу на озах;
Лясныя пашы;
Черноольховые і пушистоберезовые лесу на залішне увлажненных глебах і нізінных балотах, пушистоберезовые лесу на пераходных балотах;
Лісцяныя лясы ў далінах рэк;
Пойменныя дубровы;
Хвойнікі кожны;
Хваёва-дубовыя лясы;
“Астраўныя” ельнікі;
Зёлкавыя дубровы;
Лесу ў ярах і на стромкіх схілах ўздоўж рэк і вакол азёр;
Біятопы штучных збудаванняў:
Старадаўнія пабудовы з каменя і бетону з супольнасцямі эпилитных кальцефильных імхоў і лішайнікаў.
Не ўсе з гэтых катэгорый біятопаў можна сустрэць на тэрыторыі лясгаса і іх дэталёвае апісанне патрабуе дэталёвых палявых даследаванняў, што немагчыма ў рамках дадзенай працы. Таму часткова яны былі абраныя з выкарыстаннем: матэрыялаў ўліку ляснога фонду, палажэннем аб ААПТ, матэрыялах навуковых даследаванняў і кадастра расліннага свету. У адпаведнасці з нацыянальным лясным і прыродаахоўным заканадаўствам да гэтай катэгорыі на тэрыторыі ДЛГУ “Цяцерынскае” аднесены:
Ўчасткі лесу з наяўнасцю рэліктавых і інтрадукаваных парод-144,2 га;
Асабліва ахоўныя часткі заказнікаў мясцовага значэння (часткова) 2152,4 га;
АЗП ” ўчасткі лесу ў балотных лясах — – 961,4 га.
ЛВПК 4. Лясныя тэрыторыі, якія выконваюць асаблівыя ахоўныя функцыі (почвозащитные, водаахоўныя) (4817,4 га).
У адпаведнасці з нацыянальным лясным заканадаўствам “Палажэнне аб парадку размеркавання лясоў на групы і катэгорыі ахоўнасці, пераводу лясоў з адной групы або катэгорыі ахоўнасці ў іншую, а таксама выдзялення асабліва ахоўных участкаў лесу” (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 7 ліпеня 2008 г. №364) да гэтай катэгорыі на тэрыторыі ДЛГУ “Цяцерынскае” аднесены:
Лесу катэгорыі ахоўнасці ” забароненыя паласы — – 4760,0 га;
АЗП “Прыбярэжныя палосы лесу”, якія не адносяцца да лясоў катэгорыі ахоўнасці ” забароненыя паласы — – 56,9 га;
АЗП ” ўчасткі лесу ў ярах і бэльках»,сне якія адносяцца да лясоў катэгорыі ахоўнасці «забароненыя паласы» 0,5 га.
ЛВПК 5,6. Лясныя тэрыторыі неабходныя для забеспячэння існавання мясцовага насельніцтва, а таксама для захавання самабытных культурных традыцый мясцовага насельніцтва. У адпаведнасці з патрабаваннямі і стандартамі FSC да ЛВПК 5,6 ставяцца ўчасткі лесу, без якіх немагчыма існаванне мясцовага насельніцтва. З гэтага пункту гледжання крытэрый працуе толькі для карэнных народаў якія жывуць народнымі промысламі. У той жа час ва ўмовах Беларусі да гэтай катэгорыі ўмоўна можна адносіць: месцы масавага збору грыбоў і ягад, лесапаркавыя ўчасткі вакол населеных пунктаў, археалагічныя і гістарычныя аб’екты на тэрыторыі ляснога фонду, месцы баявой славы і масавых пахаванняў, могілак, капліцы, Культавыя гаі, дрэвы, крыніцы, камяні і інш.месцы. На тэрыторыі ДЛГУ “Цяцерынскае” ЛВПК такіх катэгорый не выдзелена.
Агульная плошча участкаў лесу, адабраных як ЛВПК на тэрыторыі лясгаса складае 7176,4 га (38,2% ад плошчы лясгаса). На тэрыторыі ДЛГУ «Цяцерынскае» прадстаўлены шырокі спектр тыпаў лесу: ад мурожных хваёвых лясоў да малапарушаных масіваў верхавых балот і багатых шыракалістых лясоў. Наиьольшую плошчу сярод ЛВПК займаюць лясныя тэрыторыі, якія выконваюць асаблівыя ахоўныя функцыі (ЛВПК 4) – 4817, 4 га. асобныя ўчасткі маглі быць аднесены да двух або трох катэгорыях у залежнасці ад выконваемых імі функцый, што істотна павышае іх прыродаахоўную каштоўнасць. Плошча участкаў, аднесеных адначасова да двух катэгорыям ЛВПК складае 2140, 2 га, да трох-1319, 8 га.